INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Bronisław Komorowski     

Bronisław Komorowski  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1967-1968 w XIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Komorowski Bronisław (1889–1940), ksiądz, działacz Polonii gdańskiej. Pochodził z rodziny chłopskiej, syn Jana i Katarzyny z Gańczów, ur. 25 V w Barłożnie w pow. starogardzkim. Gimnazjum ukończył w Chełmnie w r. 1910, a następnie seminarium duchowne w Pelplinie (w l. 1911–4). W czasach szkolnych działał w kółkach filomatów. Po wyświęceniu (29 III 1914) otrzymał stanowisko wikarego (2 IV 1914) w Łęgowie pod Gdańskiem, wiosce zamieszkałej przez liczne rodziny polskie. Od 1 V 1915 r. został przeniesiony jako wikary do parafii Św. Mikołaja w Gdańsku. W czasie pierwszej wojny światowej rozwijał dużą działalność narodową wśród Polonii Gdańska, brał udział w pracy narodowo-politycznej, był członkiem Rady Ludowej. Na mocy decyzji ówczesnego administratora apostolskiego w Gdańsku, bpa Edwarda O’Rourke, z 28 VII 1924 r., objął K. obowiązki kuratora (jako proboszcz «tytularny») pierwszego na terenie Wolnego M. Gdańska polskiego kościoła, jaki pod wezwaniem św. Stanisława miał powstać w Gdańsku-Wrzeszczu, po przebudowaniu na ten cel przyznanej przez komisarza generalnego Rzpltej Polskiej w Gdańsku dawnej poniemieckiej ujeżdżalni wojskowej, wówczas przy ul. Heeresanger 11b (obecnie Dzierżyńskiego). Uposażenie miał otrzymywać K. od rządu polskiego. W ciągu dziesięciu lat doprowadził do zbudowania kościoła, konsekrowanego 7 X 1934 r.

Poza pracą duszpasterską prowadził ożywioną działalność patriotyczną w polskich stowarzyszeniach Wolnego M. Gdańska, szczególnie w jedynej do r. 1933 organizacji politycznej Polonii Gdańska – Gminie Polskiej, w której był wiceprezesem Zarządu. Ze stanowiska tego ustąpił 13 I 1935 r. (występując równocześnie z Gminy Polskiej) w wyniku politycznych sporów wśród Polonii Gdańska, wywołanych utworzeniem 13 VI 1933 r. nowej, sanacyjnej organizacji politycznej polskiej w Gdańsku – Związku Polaków w Wolnym M. Gdańsku. W l. 1933–4 był radnym miejskim Gdańska jako jedyny Polak wśród 54 członków Rady Miejskiej Gdańska. W styczniu 1935 r. miał objąć stanowisko posła do Sejmu Gdańska (Volkstag) na skutek rezygnacji 5 I 1935 r. dotychczasowego posła polskiego Erazma Czarneckiego. Upłynięcie kadencji sejmowej i rozpisanie nowych wyborów na 7 IV 1935 r. uniemożliwiły K-emu odegranie tam jakiejkolwiek roli politycznej. Do nowego sejmu nie został wybrany, znajdując się dopiero na dziewiątym miejscu kandydatów listy polskiej. Po r. 1935 rozwinął K. ożywioną działalność (wespół z księdzem Franciszkiem Rogaczewskim, analogicznym proboszczem «tytularnym» jednego z dwóch polskich kościołów w Gdańsku, w ówczesnej dzielnicy Neugarten) o utworzenie w Gdańsku samodzielnych polskich «parafii personalnych». W wyniku pozytywnego stanowiska papieża, biskup gdański E. O’Rourke, powołał 10 X 1937 r. dwie polskie parafie personalne w Gdańsku, mianując proboszczem jednej z nich K-ego. Zarządzenie to zostało na skutek politycznej presji ze strony Senatu Wolnego M. Gdańska już po trzech dniach zawieszone. Nawiązując do dawnej działalności mającej na celu zjednoczenie polityczne Polonii Gdańska, brał K. udział w pertraktacjach o połączenie obu rywalizujących ze sobą organizacji politycznych polskich w Gdańsku i przemawiał na uroczystym zebraniu połączeniowym 2 V 1937 r.

W dniu wybuchu drugiej wojny światowej dn. 1 IX 1939 r. K. został aresztowany i dotkliwie pobity; po krótkim pobycie w (zamienionej na tymczasowy areszt dla Polaków) Victoria-Schule w Gdańsku został przewieziony do obozu koncentracyjnego w Stutthofie, gdzie był szczególnie szykanowany. Został rozstrzelany wraz z innymi czołowymi przedstawicielami Polonii Gdańska 22 III 1940 r. w Stutthofie. W r. 1945 plac w dzielnicy Wrzeszcz, przyległy do dawnego budynku polskiego kościoła Św. Stanisława, został nazwany placem Bronisława Komorowskiego.

 

Fot. w zbiorach B. Gdań. PAN; – Łoza, Czy wiesz, kto to jest? (fot.); – Dunin-Wąsowicz K., Obóz koncentracyjny Stutthof, Gdynia 1966; – Gajdus W., Nr 20998 opowiada, Kr. 1962 s. 106, 110, 115, 182, 186, 292; Roczn. Polit. i Gosp., W. 1935 s. 343; Zbiór dokumentów urzędowych dotyczących stosunku Wolnego Miasta Gdańska do Rzeczypospolitej Polskiej, Gd. 1928 cz. III poz. 25, 34; – „Straż Gdań.” 1935 nr 1, 1937 nr 10, 20; – Akta Kurii Biskupiej Gdańskiej: akta personalne; WAP w Gd.: zespół Kom. Gen., teczki 626, 742.

Marian Pelczar

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.